Τα στοιχεία που συνδέουν τη χρήση smartphone με βλάβες στην ψυχική υγεία των παιδιών αυξάνονται ανησυχητικά. Ο οργανισμός “Smartphone Free Childhood” (SFC), ιδρύθηκε από τις Ντέζι Γκρίνγουελ και Κλερ Φέρνινχο τον Φεβρουάριο του 2024, με στόχο να υποστηρίξει τους γονείς που αποφεύγουν να δώσουν στα παιδιά τους κινητά τηλέφωνα. Ο οργανισμός έχει δημιουργήσει διάφορες ομαδικές συνομιλίες για γονείς σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και έχει ήδη πάνω από 60.000 μέλη μέσα σε λίγες εβδομάδες, σύμφωνα με τον ιστότοπό του.
Το κίνημα αυτό ξεκίνησε λόγω αυξανόμενων ανησυχιών για την πνευματική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών που χρησιμοποιούν smartphone. Σύμφωνα με την Ofcom, μέχρι την ηλικία των 12 ετών, το 97% των παιδιών στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν κινητό τηλέφωνο.
Στατιστικά στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα
Στις ΗΠΑ, το 42% των παιδιών έχουν smartphone μέχρι την ηλικία των 10 ετών, με το ποσοστό να φτάνει το 91% μέχρι την ηλικία των 14 ετών, σύμφωνα με μια έκθεση του 2021. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari, 9 στα 10 παιδιά (90%) ηλικίας 5-12 ετών είναι χρήστες του διαδικτύου, με τη χρήση να είναι καθολική (97%) στα παιδιά ηλικίας 10 και άνω. Ο μέσος χρόνος που αφιερώνουν τα παιδιά στο διαδίκτυο είναι 1,5 ώρα την ημέρα, με το smartphone να είναι η κύρια συσκευή σύνδεσης στο διαδίκτυο.
Προκλήσεις και Αντιδράσεις
Οι γονείς δίνουν στα παιδιά τους smartphone για διάφορους λόγους, όπως για ψυχαγωγία, για την παρακολούθηση της τοποθεσίας τους και για να διατηρούν επαφή μαζί τους. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό ανοίγει την πόρτα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε πιθανές βλάβες στην ψυχική υγεία.
Το SFC στοχεύει να ενώσει τους γονείς που αποφεύγουν να δώσουν στα παιδιά τους smartphone. Το κίνημα επεκτείνεται διεθνώς, με ομάδες να δημιουργούνται στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Βραζιλία, τον Καναδά, τη Νότια Αφρική και άλλες χώρες.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη της εκστρατείας του SFC, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε νέες οδηγίες που απαγορεύουν τη χρήση smartphone στα σχολεία και κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων. Ανάλογες απαγορεύσεις έχουν εκδοθεί και σε μέρη των ΗΠΑ, όπως το Λος Άντζελες, η Φλόριντα και η Ιντιάνα. Στην Ελλάδα, η χρήση των κινητών τηλεφώνων απαγορεύεται στον χώρο του σχολείου.
Έρευνες και Ευρήματα
Ακαδημαϊκοί και επιστήμονες συνεχίζουν να ερευνούν τη σύνδεση μεταξύ της χρήσης smartphone και της κακής ψυχικής υγείας. Ο καθηγητής ψυχολογίας Κρίστοφερ Φέργκιουσον δήλωσε στο NBC News ότι η κοινωνία αντιδρά αρνητικά στις πιθανές βλάβες από τις νέες τεχνολογίες, από τα «αθώα» βιντεοπαιχνίδια μέχρι την «βοηθητική» τεχνητή νοημοσύνη.
Η μελέτη της Sapien Labs το 2023 έδειξε ότι οι νέοι που απέκτησαν το πρώτο τους smartphone σε μεγαλύτερη ηλικία είχαν καλύτερη ψυχική ευεξία. Η μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από 27.969 άτομα ηλικίας 18-24 ετών, τα οποία συλλέχθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου 2023 σε 41 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής, της Ωκεανίας, της Νότιας Ασίας και της Αφρικής. Περίπου το 74% των γυναικών που απέκτησαν το πρώτο τους smartphone από την ηλικία των 6 ετών ανέφεραν ότι αισθάνονταν στενοχώρια ή αγωνία. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 61% για όσες απέκτησαν το πρώτο τους smartphone στην ηλικία των 10 ετών και στο 52% για εκείνες που ήταν 15 ετών. Για τους άνδρες ερωτηθέντες, το ποσοστό που αισθάνονταν στενοχώρια ή αγωνία μειώθηκε από 42% για εκείνους που πήραν το πρώτο τους smartphone στην ηλικία των 6 ετών, σε 36% για εκείνους που απέκτησαν κινητό για πρώτη φορά στην ηλικία των 18 ετών.
Οι νέοι που απέκτησαν smartphone σε μεγαλύτερη ηλικία ανέφεραν λιγότερα προβλήματα με αυτοκτονικές σκέψεις, συναισθήματα επιθετικότητας και απόσπαση από την πραγματικότητα. Αυτά τα ευρήματα κινητοποιούν τους γονείς να αναλάβουν δράση, αναφέρει ο Ζακ Ράους, ερευνητής στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. «Η έρευνα συνεχίζεται και οι ενδείξεις βλάβης γίνονται όλο και πιο ισχυρές χρόνο με το χρόνο», προσθέτει. Ο Ράους τονίζει ότι ο συνδυασμός των smartphone με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος για τους νέους.
Η UK Millennium Cohort Study, η οποία παρακολουθεί τις ζωές περίπου 19.000 νέων που γεννήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 2000 και 2002, βρήκε υψηλή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των συμπτωμάτων κατάθλιψης, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η διαδικτυακή παρενόχληση και η κακή εικόνα σώματος.
Τα τελευταία χρόνια η Meta, μητρική εταιρεία των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης Instagram και Facebook, έχει δεχθεί κριτική από φορείς και γονείς για την έκθεση παιδιών και εφήβων σε επιβλαβές περιεχόμενο. Υπό αυξανόμενες πιέσεις, ο τεχνολογικός κολοσσός ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2024 ότι θα περιορίσει τον τύπο περιεχομένου που μπορούν να δουν οι έφηβοι χρήστες του Instagram και του Facebook, συμπεριλαμβανομένου του αυτοτραυματισμού, των διατροφικών διαταραχών και του γυμνού.
Ορισμένες εταιρείες τεχνολογίας προσπαθούν να δημιουργήσουν εμπειρίες φιλικές προς τα παιδιά. Η Google λάνσαρε το YouTube Kids το 2015, μια ξεχωριστή εφαρμογή παρόμοια με το YouTube με περιεχόμενο φιλικό προς τα παιδιά και γονικούς ελέγχους. Η Apple, επίσης, εγκαινίασε πρόσφατα έναν νέο ιστότοπο που προωθεί το Apple Watch για παιδιά που είναι πολύ μικρά για smartphone. Η συσκευή αυτή διαχειρίζεται από τα iPhone των γονιών, ώστε να μπορούν να διατηρούν επαφή με τα παιδιά τους.
Ο οργανισμός SFC και άλλοι παρόμοιοι οργανισμοί συνεχίζουν να προωθούν την αποχή από τα smartphone για τα παιδιά, επιδιώκοντας να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία σε έναν όλο και πιο διαδικτυακό κόσμο.
(με πληροφορίες από NBC News)