Πρόσφατα διεξήχθη άλλη μία παρέλαση στην Αλεξανδρούπολη με αφορμή την επέτειο της ενσωμάτωσής της στον εθνικό κορμό, στις 14 Μαΐου. Επειδή η 14η Μαΐου έχει τοπικό χαρακτήρα, είθισται να συμμετέχουν σε αυτήν σχεδόν όλοι οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι της πόλης ακριβώς για να προσδώσουν μεγαλύτερη σημασία στην ημέρα και την επέτειο. Και, πολύ σωστά,.
Όμως, όσο περισσότεροι Σύλλογοι αραδιάζονται στην παραλιακή λεωφόρο της πόλης (όπου και διεξάγεται η παρέλαση της 14ης Μαΐου), τόσο περισσότερο προφανής γίνεται η κακομεταχείριση των παραδοσιακών φορεσιών, που χρησιμοποιούν.
Καθίσταται πλέον αυταπόδεικτο ότι οι περισσότεροι Πολιτιστικοί Σύλλογοι δεν αντιμετωπίζουν τις παραδοσιακές φορεσιές με τον δέοντα σεβασμό, παρά μόνο ως “στολές” που ντύνουν μία ακόμα εμφάνιση – εν προκειμένω παρέλαση- με μεγάλη δόση ωχαδερφισμού και ολίγον από “δε βαριέσαι”.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται τελικά δεν είναι μία ωραία εικόνα – αλλά το ακριβώς αντίθετο: μία κακή εικόνα, που αδικεί και τα ίδια τα ρούχα, αλλά και τους ανθρώπους που τα φορούν. Η παραδοσιακή φορεσιά δεν είναι φούστα-μπλούζα, ούτε “πάει με όλα”, ούτε φοριέται κατά βούληση. Η ένδυση παραδοσιακών ρούχων (από οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας) προϋποθέτει τήρηση συγκεκριμένων κανόνων για να μην γελοιοποιηθεί. Η παραδοσιακή φορεσιά – κάθε παραδοσιακή φορεσιά – λέει μία ιστορία. Λέει την προσωπική ιστορία του (προ)κατόχου της και αποτελεί αναπόσπαστη ψηφίδα της συνολικής ιστορικής διαδρομής της πολιτισμικής ομάδας στην οποία ανήκει. Αν οι κανόνες αυτοί δεν τηρηθούν, τότε η φορεσιά καθίσταται στολή και μάλιστα κακή.
Και εν τέλει προσβάλλει την ίδια την ιστορία. Στα “ψιλά” γραμμάτα, ας πούμε, δεν είναι δυνατόν μια φορεσιά εγκύου να φοριέται από μία γυναίκα που δεν είναι πια σε ηλικία τεκνοποίησης, αλλά ακόμα κι αν αποδεχτούμε ότι δεν μπορεί ο καθένας να γνωρίζει τι συμβολίζουν τα κεντήματα κάθε ρούχου, υπάρχουν ακόμη πιο προφανή λάθη που υποχρεωτικά πρέπει να αποφεύγονται. Αρχής γενομένης από τα μήκη των layers κάθε φορεσιάς, μέχρι τα γυμνά πόδια και τα mules ή τα ξώφτερνα κι από τα κακοδεμένα σαρίκια έως τους/τις ασκεπείς παρελαύνοντες/παρελαύνουσες, οι περισσότεροι ουλαμοί των πολιτιστικών συλλόγων που παρελαύνουν κάθε χρόνο δίνουν την εντύπωση ότι το κάθε μέλος φόρεσε τα ρούχα “όπως – όπως” και βγήκε για το καθιερωμένο “ενα-δύο, εν-δυο”.
Ευχής έργο θα ήταν η κατάσταση αυτή να διορθωθεί. Αλλά, οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι μηδαμινές. Συνεπώς, ας εφεύρουμε τον όρο folkitsch που θα πει παραδοσιακό + κιτς για να συνεννοούμαστε. Γιατί με τον όρο “παραδοσιακή φορεσιά”, σίγουρα δεν εννοούμε όλοι το ίδιο πράγμα και ακόμα πιο σίγουρα, σε πολλές περιπτώσεις ο όρος είναι από καταχρηστικός έως παραπλανητικός. Επομένως… folkitsch και ένα στ’ αριστερό.
ΥΓ: Το φαινόμενο αυτό δεν αφορά δυστυχώς μόνο την Αλεξανδρούπολη. Είναι πανελλαδικό.