Ο προσφάτως εκλεγείς πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Κασσελάκης, παντρεύτηκε στη Νέα Υόρκη τον σύντροφό του Τάιλερ Μπακμπεθ. Ο γάμος αυτός, προφανώς αποτελεί επισφράγιση της μακρόχρονης σχέσης τους, η οποία ξεκίνησε όταν ο Στέφανος Κασσελάκης ζούσε στις ΗΠΑ και μετράει (όπως έχει πει ο ίδιος) αρκετά χρόνια. Από την άλλη πλευρά όμως, ο Στέφανος Κασσελάκης θα επανεγκατασταθεί στην Ελλάδα λόγω και των προεδρικών του υποχρεώσεων στον ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα που σημαίνει ότι το ίδιο θα κάνει και ο σύζυγος του.
Μόνο που, ο Τάιλερ Μάκμπεθ δεν φέρει ελληνική υπηκοότητα και ως εκ τούτου δεν συντρέχουν (όλες) οι προϋποθέσεις για να λάβει άδεια παραμονής στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εν τούτοις, πλέον είναι σύζυγος πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επειδή συμβαίνει αυτό, ο γάμος του με τον Στέφανο Κασσελάκη συνιστά πολιτική πράξη και μάλιστα μεγάλου συμβολισμού.
Μπορεί ο Τάιλερ Μάκμπεθ να ζήσει στην Ελλάδα;
Όπως είναι γνωστό, η Ελλάδα δεν έχει αναγνωρίσει το γάμο ομόφυλων ζευγαριών, πλην της δυνατότητας να συνάπτουν μεταξύ τους Σύμφωνο Συμβίωσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση όμως αναγνωρίζει σε άτομα τρίτων χωρών να ζουν στην επικράτεια της όντες/ούσες σύζυγοι Ευρωπαίων Πολιτών. Συνεκδοχικά, θα μπορούσε να συμπεράνει κανείς ότι ο Τάιλερ Μπακμπεθ μπορεί να ζήσει στην Ελλάδα ως σύζυγος του (Έλληνα πολίτη) Στέφανου Κασσελάκη, αλλά αυτό θα ήταν ένα λανθασμένο συμπέρασμα καθώς η χώρα μας δεν έχει εντάξει στο νομικό της πλαίσιο τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία.
Τουτέστιν, ο Τάιλερ Μπάκμπεθ δεν μπορεί να κάνει χρήση της και σε αυτό το σημείο, ο γάμος του με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ αποκτά χαρακτηριστικά πολιτικής πράξης.
Εξηγεί καλύτερα, ο διακεκριμένος νομικός Βασίλης Σωτηρόπουλος:
“Σε έρευνα που έχει διεξαχθεί, για το κατά πόσον άλλα κράτη που δεν αναγνωρίζουν τον γάμο έχουν συμμορφωθεί με το σκεπτικό της απόφασης Coman του Δ.Ε.Ε., έχει καταγραφεί το εξής ανησυχητικό αποτέλεσμα: σε ερωτηματολόγιο που απευθύνθηκε στις ελληνικές αρχές, η Βουλή των Ελλήνων στο ερώτημα “εάν ένα έγγαμο ομόφυλο ζευγάρι εγκατασταθεί στην χώρα σας, η χώρα αναγνωρίζει τον γάμο: α) για τους σκοπούς της ελεύθερης μετακίνησης (επανένωσης οικογενειών) με αυτοδίκαιη άδεια εισόδου και παραμονής και για τον πολίτη τρίτης χώρας που είναι σύζυγος του πολίτη Ε.Ε. για την άσκηση των δικαιωμάτων ελεύθερης μετακίνησης, όπως επιβάλλεται από την απόφαη Coman & Hamilton του Δ.Ε.Ε.”, η απάντηση ήταν: “όχι”. Μια συμπληρωματική απάντηση είναι ότι “ο γάμος τους εξομοιώνεται με σύμφωνο συμβίωσης”, χωρίς όμως να δίνονται πληροφορίες σχετικά με το άν αυτό οδηγεί στην έκδοση άδειας παραμονής για ομόφυλο σύζυγο πολίτη Ε.Ε.
Αντίστοιχα, το Κοινοβούλιο της Κύπρου απάντησε “όχι, μεταξύ ομοφύλων προσώπων αναγνωρίζεται μόνο το σύμφωνο συμβίωσης. Η κυπριακή νομοθεσία δεν αναγνωρίζει γάμο ατόμων του ιδίου φύλου”. Η ίδια έρευνα καταγράφει πάντως ότι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία μεταχειρίζονται τους ομόφυλους συζύγους ως μέρη συμφώνου συμβίωσης για τους σκοπούς της έκδοσης άδειας παραμονής. Ωστόσο, η έρευνα υποστηρίζει ότι τέτοια υποβάθμιση της έννοιας του γάμου από τα κράτη μέλη δεν είναι αποδεκτή από το ενωσιακό δίκαιο, ιδίως από την οπτική της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού δυνάμει του άρθρου 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και Ελευθεριών της Ε.Ε.
Πράγματι, η υποχρέωση έγγαμων ομόφυλων ζευγαριών να αντιμετωπίζονται ως “μέρη συμφώνου συμβίωσης” είναι μια πρακτική που παραβιάζει τα δικαιώματα τους και ιδίως την θεμελιώδη ιδιότητα αστικής κατάστασης ως έγγαμο πρόσωπο. Αντίστοιχη είναι η πρακτική και στην χορήγηση θεωρήσεων που ενώ προβλέπεται για έγγαμα ζευγάρια, ειδικά για τα ομόφυλα έγγαμα ζευγάρια υπάρχει η πρόσθετη υποχρέωση, για λόγους ασφάλειας, να συνάπτουν ελληνικό σύμφωνο συμβίωσης, προκειμένου να αποφεύγουν περιττές γραφειοκρατικές περιπέτειες. Αυτό όμως δεν συνιστά συμμόρφωση προς το ενωσιακό δίκαιο, αλλά αποτελεί σαφέστατα διάκριση, καθώς μεταχειρίζεται έγγαμους πολίτες ως άγαμους.
Επομένως, φέρνοντας ο Κασσελάκης τον γάμο του με τον Τάιλερ στην Ελλάδα και ζητώντας από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Μεταναστευτικής πολιτικής να δώσει στον Τάιλερ άδεια διαμονής σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, γνωρίζοντας ότι το Υπουργείο αρνείται συστηματικά να το κάνει αυτό, θα ανοίξει ένα σημαντικό δρόμο για την αναγνώριση των γάμων ομόφυλων ατόμων που έχουν γίνει στο εξωτερικό”