Καθώς ξεκινάει η νέα σχολική χρονιά σε όλη την Ευρώπη, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προειδοποιεί ότι τα παιδιά και οι νεαροί πρόσφυγες από την Ουκρανία βλέπουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά την εκπαίδευσή τους να διαταράσσεται, μετά από την πλήρους κλίμακας εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022.
Σε ένα νέο Ενημερωτικό Σημείωμα για την Εκπαιδευτική Πολιτική που δημοσιεύθηκε σήμερα, με τίτλο «Εκπαίδευση σε Αναμονή» (“Education on Hold*”), η Ύπατη Αρμοστεία αναφέρει ότι ενώ το 30 με 50 τοις εκατό των περίπου 5,9 εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων σε όλη την Ευρώπη είναι παιδιά, μόνο τα μισά περίπου εγγράφηκαν στο σχολείο στις χώρες υποδοχής τους κατά το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, οι παράγοντες που συμβάλλουν στα χαμηλά ποσοστά εγγραφής των παιδιών προσφύγων περιλαμβάνουν: διοικητικά, νομικά και γλωσσικά εμπόδια, έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τις διαθέσιμες δυνατότητες εκπαίδευσης, δισταγμό των γονέων να γράψουν τα παιδιά τους στο σχολείο στις χώρες υποδοχής καθώς ελπίζουν να επιστρέψουν σύντομα στην Ουκρανία και αβεβαιότητα σχετικά με την ενδεχόμενη επανένταξη στο ουκρανικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Ένα άλλο σημαντικό εμπόδιο είναι η έλλειψη διαθέσιμων θέσεων στα σχολεία των χωρών υποδοχής. Καθώς έφτανε ένας πρωτόγνωρος αριθμός παιδιών προσφύγων τους μήνες που ακολούθησαν τον πόλεμο, πολλά σχολεία στις χώρες ασύλου πολύ απλά δεν διέθεταν τον απαιτούμενο διαθέσιμο χώρο ή αριθμό δασκάλων για να ανταποκριθούν και να καλύψουν τις ανάγκες των νεοαφιχθέντων.
Εάν δεν ληφθεί άμεσα δράση, η Ύπατη Αρμοστεία ανησυχεί ότι εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά πρόσφυγες από την Ουκρανία θα συνεχίσουν να μένουν εκτός εκπαίδευσης και αυτή τη χρονιά.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, απαιτούνται τεράστιες προσπάθειες προκειμένου να μην πληγούν μακροπρόθεσμα η μάθηση, οι δυνατότητες και οι προοπτικές των παιδιών. Η διακοπή της εκπαίδευσης εξακολουθεί να αποτελεί μείζον ζήτημα στη χώρα, καθώς περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της Ουκρανίας και σχολεία έχουν καταστραφεί, μεταξύ άλλων κρίσιμων μη στρατιωτικών υποδομών.
Για να διασφαλιστεί η ένταξη των παιδιών προσφύγων στα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα στις χώρες υποδοχής σε όλη την Ευρώπη, το Ενημερωτικό Σημείωμα της Ύπατης Αρμοστείας παρουσιάζει μια σειρά από βασικές συστάσεις προς τις κυβερνήσεις για να περιοριστούν τα εμπόδια και να προαχθεί η μάθηση. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- Η προώθηση της ένταξης των παιδιών και νέων προσφύγων στα ευρωπαϊκά εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα και η αύξηση της δυναμικότητας των σχολείων ώστε να μπορούν να δεχθούν όλα τα παιδιά πρόσφυγες. Αν και βραχυπρόθεσμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν προσωρινά μέτρα, είναι απαραίτητο να υπάρξει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και πόροι για την εξασφάλιση επαρκούς χώρου, θέσεων και δασκάλων. Τα κράτη και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτή τη χρονιά για τον κατάλληλο προγραμματισμό ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα παιδιά πρόσφυγες θα εγγραφούν το επόμενο σχολικό έτος.
- Η διασφάλιση ότι οι πρόσφυγες γονείς λαμβάνουν λεπτομερή πληροφόρηση σχετικά με τις εκπαιδευτικές επιλογές που έχουν τα παιδιά και οι νέοι και σχετικά με το ουκρανικό εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε να μπορούν να παίρνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις.
- Η μέγιστη δυνατή ποιότητα και συμβατότητα στις εκπαιδευτικές επιλογές που είναι διαθέσιμες στους πρόσφυγες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί θέτοντας σε λειτουργία γρήγορες διαδικασίες για την αμοιβαία αναγνώριση των βαθμών, των πιστοποιητικών και των πτυχίων, την ανταλλαγή δεδομένων σχετικά με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις και την κινητικότητα και με τη θέσπιση ενιαίων νόμων και οδηγιών, κατά προτίμηση σε περιφερειακό επίπεδο, ώστε να καταστεί όσο το δυνατόν πιο εύκολη τόσο η μακροχρόνια παραμονή όσο και η επιστροφή στο ουκρανικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Το Σημείωμα περιέχει επίσης πρακτικές πληροφορίες για τους γονείς πρόσφυγες και απαντάει σε ερωτήσεις που αφορούν στην επανένταξη των παιδιών στο ουκρανικό εκπαιδευτικό σύστημα μόλις είναι σε θέση να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Η Ύπατη Αρμοστεία συνεργάζεται στενά με τη UNICEF, η οποία συντονίζει την ανταπόκριση που προσφέρουν σε θέματα εκπαίδευσης οι ανθρωπιστικοί εταίροι στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες.