Βεγγαλικά: Ένα όμορφο θέαμα ή ένα επικίνδυνο έθιμο;

Και φέτος, όπως κάθε χρόνο σε πάρα πολλούς ναούς ανά την Ελλάδα τηρήθηκε το “έθιμο” ρίψης βεγγαλικών το βράδι της Ανάστασης για να επισημανθεί θορυβωδώς το μήνυμα της Ανάστασης του Θεανθρώπου.

Αδιαμφισβήτητα, τα βεγγαλικά προσφέρουν εντυπωσιακά θεάματα, ενώ υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που έχουν στηρίξει μέρος της πασχαλινής τουριστικής κίνησης στα διάφορα shows που γίνονται με βεγγαλικά και βαπτίζονται “έθιμα” (π.χ. Βροντάδος Χίου).

Όσο όμορφα κι αν είναι όμως, τα βεγγαλικά δεν παύουν να είναι επικίνδυνα και υπεύθυνα για δεκάδες ατυχήματα στην πορεία του χρόνου, μερικά από τα οποία κατέστησαν θανατηφόρα για τους/τις τραυματίες. Φέτος, στην Ελλάδα καταγράφηκαν τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις σοβαρών τραυματισμών σε διάφορα μέρη της χώρας από βεγγαλικά το βράδι της Ανάστασης – ένας από τους τραυματίες μάλιστα νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση σε ΜΕΘ.

Από την άλλη πλευρά, στην Ελλάδα υπάρχουν περιοχές στις οποίες απαγορεύεται αυστηρά η ρίψη βεγγαλικών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η Κέρκυρα, στην οποία δεν “πέφτουν” βεγγαλικά ποτέ (τουλάχιστον όχι το βράδι της Ανάστασης) και δεν στερείται μεριδίου τουριστικής κίνησης, αφού εκεί προτάσσονται άλλα τοπικά έθιμα, τα οποία είναι λιγότερο επικίνδυνα, αλλά εξίσου εντυπωσιακά (μπότηδες).

Είναι γεγονός ότι ο εθιμικός κύκλος του Πάσχα είναι πολύ μεγάλος και ενδιαφέρων σε όλη την Ελλάδα και θα μπορούσε να προσελκύσει τουρίστες χωρίς θορύβους και λάμψεις στον ουρανό. Άλλωστε τα βεγγαλικά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι νεότερες προσθήκες στον κύκλο αυτό και εξυπηρετούν μόνο εντυπωσιασμό και τίποτα άλλο.

Σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ) τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν σε παιδιά και εφήβους ηλικίας 10-14 ετών με τραυματισμούς που κυμαίνονται από εγκαύματα ελαφριάς μορφής μέχρι και ακρωτηριασμούς ή απώλεια οφθαλμών. Στοιχεία του Συστήματος Καταγραφής Ατυχημάτων Εξωτερικών Ιατρείων (ΣΚΑΕΙ), καταδεικνύουν πως κάθε χρόνο
σημειώνονται 154 τραυματισμοί από βεγγαλικά σε παιδιά, με το 69% να συμβαίνουν την περίοδο του Πάσχα. Το 6 % των τραυματιών είναι παιδιά ηλικίας 10-14 ετών, με το 93 % να είναι αγόρια που αυτοτραυματίζονται και τα υπόλοιπα κορίτσια που τραυματίζονται από άλλους.

Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων (ποσοστό 92 %), τα παιδιά τραυματίζονται την ώρα που παίζουν με πυροτεχνήματα δίχως την επίβλεψη κάποιου ενήλικα ενώ 8 στις 10 φορές, εκρήγνυνται στα χέρια τους κροτίδες. Δύο στα δέκα τραυματισμένα παιδιά, χρειάζονται νοσηλεία στο νοσοκομείο συνήθως για περισσότερο από μια βδομάδα ενώ σε περίπου μία στις τρεις περιπτώσεις, τα παιδιά υφίστανται πολλαπλά τραύματα.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τα βεγγαλικά

Πρόκειται για υλικά επικίνδυνα και η χρήση τους εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη σωματική ακεραιότητα ή και για την ίδια τη ζωή.

Τα είδη πυροτεχνίας (κροτίδες, βεγγαλικά, φωτοβολίδες, πυροτεχνήματα κ.λπ.) δεν είναι Παιχνίδι.
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι υπάρχει απόλυτα ασφαλείς μέθοδος χρήσης των ειδών αυτών και άρα ότι δεν Θα προκληθούν ατυχήματα κατά τη χρήση τους.

Η κατοχή και η χρήση των ειδών αυτών, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος, είναι παράνομη και διώκεται ποινικά όπως και η πώληση ειδών πυροτεχνίας από πλανόδιους πωλητές και καταστήματα χωρίς άδεια των Αστυνομικών Αρχών.

Η κατασκευή, αποθήκευση και κυκλοφορία αυτοσχέδιων ειδών πυροτεχνίας, είναι παράνομη και αποτελεί ιδιαίτερα επιβαρυντική περίπτωση ως προς τις ποινικές
συνέπειες.

Στις περιπτώσεις που ανήλικοι κατέχουν ή χρησιμοποιούν τέτοια είδη, εκτός από τους ίδιους, διώκονται ποινικά και οι γονείς τους.

Όλα τα βεγγαλικά περιέχουν ένα μεγάλο αριθμό χημικών ενώσεων, ανάλογα με το “εφέ” που πρόκειται να δημιουργήσουν. Σχεδόν όλα περιέχουν πυρίτιδα (μπαρούτι), η οποία αποτελείται από 75 % νιτρικό άλας (συνήθως νιτρικό κάλιο ΚΝΟ3), 15 % ξυλοκάρβουνο (συνήθως από κληματόβεργες), 10 % θειάφι (S) και διάφορα άλλα μεταλλικά άλατα. Όταν πυροδοτείται ένα πυροτέχνημα, λαμβάνει χώρα μια σειρά αντιδράσεων, ανάλογα με τα συστατικά του.

Οι αντιδράσεις που παράγουν αυτά τα αέρια, εκλύουν μεγάλο ποσοστό θερμότητας, το οποίο προσθέτει στην εκρηκτική δύναμη του πυροτεχνήματος. Έτσι, εκτός από τα ατυχήματα που έχουν συμβεί από την έκρηξη των πυροτεχνημάτων, έχουν αναφερθεί και εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις

εγκαυμάτων.

Σύμφωνα με στοιχεία της έρευνας του ΠΑΚΟΕ, το 48 % των ατόμων όλων των
ηλικιών κατά μέσο όρο, φοβάται να πάει στην εκκλησία το βράδυ της Αναστάσεως λόγω των βεγγαλικών.