Γράφει ο Μαργαρίτης Πετριτζίκης (Τομέας Προστασίας Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες | Γραφείο Έβρου)
Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων (20 Ιουνίου), που κάθε χρόνο τιμάται στις 20 Ιουνίου, είναι μία μέρα αφιερωμένη στα εκατομμύρια των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εστία τους εξαιτίας διώξεων και βίας. Ταυτόχρονα όμως, είναι και μία μέρα αναγνώρισης της προσπάθειας, του αγώνα εκατομμυρίων ανθρώπων να επουλώσουν τις πληγές τους, να αναγεννηθούν και να χτίσουν από την αρχή το μέλλον τους, συχνά με τη στήριξη και βοήθεια των τοπικών κοινωνιών.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, σήμερα περισσότεροι από 80 εκατομμύρια άνθρωποι – ο μεγαλύτερος καταγεγραμμένος αριθμός διαχρονικά– αναζητούν προστασία και ασφάλεια είτε διασχίζοντας τα σύνορα είτε εσωτερικά εκτοπισμένοι εντός της χώρας καταγωγής τους. Ο αριθμός έχει διπλασιαστεί συγκριτικά με την προηγούμενη δεκαετία. Περίπου 30 εκατομμύρια εξ αυτών είναι παιδιά.
Μέσα από την ομάδα πεδίου της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες στην περιοχή του Έβρου συναντάμε καθημερινά ανθρώπους που κουβαλάνε τη δική τους προσωπική ιστορία, τις δικές τους εμπειρίες. Ανθρώπους που βίωσαν τον τρόμο του πολέμου, τον φόβο της φυλακής, την αγωνία για το μέλλον των παιδιών τους. Γινόμαστε δυνατότεροι δίπλα τους όταν αντιλαμβανόμαστε τη δύναμή τους, τα όνειρά τους, την ελπίδα που δεν σβήνει ακόμα κι όταν όλα δείχνουν σύνθετα. Συναντάμε ανθρώπους που η ζωή τους άλλαξε ξαφνικά, η κανονικότητα συνεθλίβη χωρίς να είχαν ευθύνη, χωρίς να έχουν διαπράξει κάποιο αδίκημα.
Η πανδημία της COVID-19 μάς δίδαξε ότι κανείς δεν είναι ασφαλής μέχρι να είμαστε όλοι ασφαλείς. Ότι ο καθένας μας είναι το ίδιο ευάλωτος και ότι μόνο μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις. Χωρίς να υποτιμούνται οι δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάζει η διαχείριση του προσφυγικού φαινομένου, μια σωστή διαχείριση σημαίνει πως καθιερώνονται δίκαιες και διαφανείς διαδικασίες (υποδοχής, ασύλου, ένταξης) καθώς και σύμπραξη των ανθρώπων στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Τέλος, να δίνεται η ευκαιρία, εφόσον τύχουν αναγνώρισης της προσφυγικής τους ιδιότητας, μιας καινούριας αρχής (παροχή ασύλου στον διωκόμενο από την πατρίδα του), με ισότητα και δικαιοσύνη απέναντι στους νόμους. Όπως αποδεικνύεται από την ιστορία, οι μετακινούμενοι πληθυσμοί ανά τον κόσμο, και ειδικότερα οι πρόσφυγες, τιμούν τη χώρα που τους υποδέχεται, πασχίζουν να ευημερήσουν, και προσφέρουν σε αυτήν τα μέγιστα σε ένδειξη σεβασμού και ευγνωμοσύνης. ‘Μαζί’ σημαίνει ειλικρινή διάθεση όλων των πλευρών να υπερπηδήσουν τα εμπόδια και να αποτελέσουν μέρος της λύσης μέσα από την αρμονική συνύπαρξη στην κοινότητα.
Με ολόκληρες πόλεις και χωριά χτισμένες από πρόσφυγες, με κάθε σπίτι να έχει νοιώσει την μετανάστευση, οι κάτοικοι του Έβρου έχουν βιώσει ολοκληρωτικά τις πτυχές του φαινομένου. Οι πόλεμοι, οι συγκρούσεις, η οικονομική κρίση έχουν ιστορικά πλήξει την περιοχή. Διαχρονικά, ο ποταμός Έβρος αποτελεί το πέρασμα προς τη σωτηρία και την ελπίδα. Για πολλούς ο ποταμός Έβρος με τα διαφορετικά βάθη, τα ορμητικά νερά, το σκοτάδι και την επικινδυνότητα του περάσματος από την μια όχθη στην άλλη, παρομοιάζεται με τις δυσκολίες, τους κινδύνους, τα αναπάντεχα αλλά και την πεποίθηση ότι η ζωή συνεχίζεται. Κανείς δεν γίνεται πρόσφυγας από επιλογή, αλλά οι υπόλοιποι από εμάς μπορούμε να έχουμε την επιλογή για το πώς τοποθετούμαστε και κυρίως σε ποια όχθη του ποταμού και της ζωής θα βρεθούμε τουλάχιστον τώρα που μας δίνεται αυτή η δυνατότητα.
photo @reportal