Άρωμα γυναίκας στην Ελληνική Επανάσταση: Η κυρία Δόμνα Βιζβίζη

Η 8η Μαρτίου από το 1975 και εντεύθεν έχει υιοθετηθεί από τον ΟΗΕ ως ημέρα αφιερωμένη στην Γυναίκα και πάντα αποτελεί μία αφορμή για προβληματισμό για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, τα δικαιώματα που αν και έχει δεν της αποδίδονται, τις μάχες που έχει κερδίσει, αλλά δεν έχει δρέψει ακόμα τις απαραίτητες δάφνες – εν τέλει δεν έχει κατακτήσει την πολυθρύλητη ισότητα.

Η πρώτη αναφορά σε “Ημέρα της Γυναίκας” έρχεται από το μακρινό 1909. Στις 8 Μαρτίου του 1909 στη Νέα Υόρκη είχε τηρηθεί για πρώτη φορά “Ημέρα της Γυναίκας” όμως η αλήθεια είναι ότι πολύ πριν από αυτή την ημερομηνία υπήρξαν πολλές και πολύ επιδραστικές γυναίκες που η δράση τους σημάδεψε ολόκληρα έθνη.

Μία από αυτές επιλέγει σήμερα – 8 Μαρτίου 2021- να χαιρετίσει το “R” και αυτή είναι η ηρωίδα της ελληνικής Επανάστασης Δόμνα Βιζβίζη, η κυρά Δόμνα από την Αίνο, “η δυστυχής χήρα”, όπως κατέληξε να αυτοαποκαλείται – και όχι άδικα.

Η δράση της Δόμνας Βιζβίζη αρχίζει σχεδόν με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 αφού όπως και ο σύζυγός της Χατζηαντώνης Βιζβίζης μυείται στη Φιλική Εταιρία. Το ζεύγος Βιζβίζη θέτει στη διάθεση του Αγώνα το μπρίκι “Καλομοίρα” και όλη του την περιουσία, αφήνοντας την πατρίδα τους την Αίνο για να συμμετέχουν ενεργά στις ναυμαχίες του Αιγαίου. Σε μία αυτές -στη ναυμαχία του Ευρίπου το 1822- ο Χατζηαντώνης Βιζβίζης χάνει τη ζωή του και το τιμόνι της “Καλομοίρας” περνάει στα χέρια της Δόμνας. Η Δόμνα δεν υπολείπεται σε τίποτα των ανδρών καπεταναίων της εποχής – αντίθετα, κρινόμενη εκ του αποτελέσματος ανάγεται αυτόματα σε μία από τις σημαντικότερες ναυμάχους της Ελληνικής Επανάστασης.

Εκτός από ικανή καπετάνισσα, η Δόμνα είναι ταυτόχρονα μητέρα πέντε παιδιών και αρχηγός μιας ομάδας πάνω από 100 ναυτών. Ταυτόχρονα είναι απολύτως ταγμένη στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, ακόμα και όταν δεν μπορεί πια να έχει ενεργό ρόλο σε αυτόν. Όταν οι οικονομικές της προμήθειες τελειώνουν – καθώς δεν της χορηγείται οικονομική βοήθεια από πουθενά- η Δόμνα δεν επιλέγει την επιστροφή στην “ηρεμία” του λιμανιού της Αίνου, αλλά αντίθετα προσφέρει στον αγώνα και το τελευταίο της περιουσιακό στοιχείο: την “Καλομοίρα”. Το άλλοτε μεγαλοπρεπές μπρίκι “πεθαίνει” στο Αιγαίο ως μπουρλοτιέρικο σκάφος και με τις ευλογίες της Δόμνας καταστρέφει μία τουρκική φρεγάτα στο λιμάνι του Τσεσμέ.

Με την πυρπόληση της “Καλομοίρας”, η Δόμνα παροπλίζεται και για πολλά χρόνια θα ζήσει ξεχασμένη στη Σύρο και εν συνεχεία στο Ναύπλιο πλήρως ενδεής και οικονομικά κατεστραμένη. Οι αλλεπάλληλες εκκλήσεις της για οικονομική βοήθεια πέφτουν στο κενό και θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να της δώσει η κυβέρνηση Καποδίστρια μία πενιχρή σύνταξη προκειμένου, τουλάχιστον να θρέψει τα παιδιά της.

Ο θάνατος τη συναντά μόνη και φτωχή στον Πειραιά, παρ’ όλα αυτά ούτε μία στιγμή μετάνιωσε για την συμμετοχή της στον εθνικοαπελευθεωρικό αγώνα και αυτό είναι που την καθιστά σημαντική. Πέρα από τα “πολεμικά” κατορθώματά της (που ήταν και πολλά και σημαντικά) η Δόμνα Βιζβίζη έμεινε και θα μνημονεύεται ες αεί για την τόλμη της, την αποφασιστικότητα της, την επιμονή και την υπομονή της και την ακλόνητη πίστη της στο ύψιστο ιδανικό της Ελευθερίας.

Κι όλα αυτά σε μία εποχή που η γυναικεία χειραφέτηση δεν υπήρχε ούτε καν ως υποψία στα θεμέλια των κοινωνιών. Όμως στην πράξη συνέβαινε πάντα. Αυτό που δεν συνέβαινε τότε και εν πολλοίς δεν συμβαίνει ούτε σήμερα είναι απλώς η αναγνώριση αυτής της συμβολής ή/και η παροχή ευκαιριών προκειμένου να αναδειχθεί.

Στο πρόσωπο της Δόμνας φυσικά τιμώνται οι απανταχού γυναίκες που κι αυτές όπως όλοι οι άνθρωποι, κάτι φοβούνται, κάτι έχουν χάσει και κάτι αγαπούν.