“Μερικές φορές ξεχνάμε τα απλά και όμορφα που μας χάρισε ο Θεός και τη γεμίζουμε με θεωρίες και φιλοσοφίες και θεολογίες που όταν γίνουν πράξη μπορούν να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη, μπορεί όμως και όχι. Επειδή υπάρχουν ιδεολογίες που σκοτώνουν, φιλοσοφίες που οπλίζουν χέρια, θεολογίες που σπέρνουν μίσος, θεωρίες που γίνονται πράξεις ολέθριες και αφανίζουν τον άνθρωπο, άραγε τι αξία έχουν όλα χωρίς τον άνθρωπο;”

Με αυτό το ερώτημα ξεκίνησε το χαιρετισμό του στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του Μνημείου που βρίσκεται πλέον αναρτημένο στην αυλή της Μητρόπολης και είναι αφιερωμένο στην αφανισθείσα εβραϊκή κοινότητα της Αλεξανδρούπολης, ο Μητροπολίτης Αλεξανδρούπολης Άνθιμος.

Η Επτάφωτος Λυχνία αποτελεί πλέον σημείο αναφοράς για την Αλεξανδρούπολη και ένα μέρος του ψηφιδωτού της, που δεν υπάρχει πια εξαιτίας του γερμανοβουλγαρικού φασισμού που τον Μάρτιο του 1943 οδήγησε πολλά από τα μέλη της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς, του Μπίργκεναου, της Τρεμπλίνκα και κάποιοι -λίγοι- κατάφεραν να ξεφύγουν.

Ο John Brownstone, Εβραίος από την Αλεξανδρούπολη 

Ένας από αυτούς ήταν και ο John Brownstone, που σήμερα δε ζει πια, αλλά φεύγοντας από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών άφησε απογόνους που σήμερα είναι ενεργά μέλη της παγκόσμιας εβραϊκής κοινότητας και έχουν αφιερωθεί στην προσπάθεια αναψηλάφισης της οικογενειακής τους ιστορίας, αλλά ταυτόχρονα έχουν φέρει στο φως και μέρος της ιστορίας των 4.000 Εβραίων που ζούσαν συνολικά στη Θράκη πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι κόρες που J. Brownstone που είχε φτάσει από το Τσανάκαλε στην Αλεξανδρούπολη το 1920 όταν ακόμη λεγόνταν Δεδεαγάτς, ήρθαν στην πρωτεύουσα του Έβρου και παρακολούθησαν όχι μόνο τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, αλλά και το συνέδριο που διοργανώθηκε στην πόλη με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Θρακικών Μελετών και θέμα: “Από Οθωμανοί υπήκοοι σε Έλληνες, Βούλγαρους και Τούρκους πολίτες: Εμπειρίες Εβραίων Σεφαραδιτών τον 19ο και 20ο αιώνα”. Από το βήμα αυτού του συνεδρίου, μία απο τις κόρες του Brownstone, η Αριελ Ασάνι, περιέγραψε ότι ο πατέρας της το 1941 είχε καταφέρει να διαφύγει στη Σαμοθράκη, συναισθανόμενος το επερχόμενο κακό και από κει στη Λήμνο και από κει στη Λέσβο και εν τέλει στην Κωνσταντινούπολη, από όπου είχε καταλήξει στην Παλαιστίνη.

Βαγγέλης Λαμπάκης: “Φοβάμαι ότι οι Γερμανοί δεν έχουν ζητήσει ακόμη αληθινή συγγνώμη”

Από το βήμα της τελετής των αποκαλυπτηρίων, ο δήμαρχος Αλεξανδρούπολης Βαγγέλης Λαμπάκης, που είχε την κοινή πρωτοβουλία με τον Μητροπολίτη Άνθιμο για την ανέγερσή του, εξέφρασε την εκτίμηση ότι ‘ο γερμανικός λαός δεν έχει ζητήσει ακόμη αληθινή συγγνώμη (εν. για το Ολοκάυτωμα)’ και σημείωσε ότι γι’ αυτό το λόγο, αλλά κυρίως για τη θηριωδία του Ολοκαυτώματος δεν μπορεί να συγχωρήσει τους Γερμανούς.

Στους αρνητές του Ολοκαυτώματος αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, όπως και η πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα Ιρίκ Μπεν Αμπά. Ειδικά η κα Μπεν Αμπά, κάλεσε την εκπαιδευτική κοινότητα της Αλεξανδρούπολης να διδάξει την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στους μαθητές της πόλης, με αφορμή και το συγκεκριμένο μνημείο.

Η Επτάφωτος Λυχνία 

Σύμφωνα με Εβραίους διανοουμένους η επτάφωτος λυχνία (μενορά) συμβόλιζε το ιδανικό του παγκόσμιου διαφωτισμού. Οι επτά λύχνοι της συμβολίζουν τους κλάδους της ανθρώπινης γνώσεως, που αναπαριστούν οι έξι πλάγιοι λύχνοι, οι οποίοι ανυψωμένοι στρέφονται προς τον κεντρικό λύχνο, που συμβολίζει το φως του Θεού. Επιπροσθέτως η επτάφωτος λυχνία συμβολίζει την Εξαήμερο Δημιουργία του κόσμου, με τον κεντρικό λύχνο να συμβολίζει το Σάββατο, την έβδομη ημέρα αναπαύσεως του Θεού. Λέγεται επίσης ότι συμβολίζει τη φλεγόμενη και μη καιόμενη βάτο που αντίκρισε ο Μωυσής στο όρος Χωρήβ.

Ο Κλήμης Αλεξανδρείας και ο Φίλων ο Ιουδαίος γράφουν ότι οι επτά λύχνοι της χρυσής επτάφωτης λυχνίας αναπαριστούσαν τους επτά αρχαίους «πλανήτες» με τη σειρά: Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Ήλιος, Άρης, Δίας και Κρόνος.

Η επτάφωτος λυχνία υπάρχει στον θυρεό του Κράτους του Ισραήλ.