[Το παρόν αποτελεί ένα μικρό αφιέρωμα στο μείζον ζήτημα του προσφυγικού – μεταναστευτικού και επιχειρεί να φωτίσει μία σχεδόν αθέατη πλευρά του. Αυτή είναι ο θάνατος που βρίσκουν αρκετοί από τους ανθρώπους που επιχειρούν να διασχίσουν τον ποταμό Έβρο και ενώ αναζητούν μία καλύτερη τύχη καταλήγουν σε ένα ψυγείο – δωρεά του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού αφού προηγουμένως έχουν γίνει δελτίο τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας και μία αναφορά στα “ψιλά” της τοπικής ειδησεογραφίας]

Συνεχώς αυξητικά κινούνται οι ροές των προσφύγων και των μεταναστών που εισέρχονται στην Ευρώπη, που μόνο για το 2018 (έως σήμερα) έχουν ξεπεράσει τους 100.000. Με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης μέχρι τις 17 Οκτωβρίου 2018 είχαν περάσει στην Ελλάδα 39.204 άνθρωποι και από αυτούς οι 13.784 διασχίζοντας τα χερσαία σύνορα της χώρας, δηλαδή έχουν μπει από τον Έβρο (σ.σ. τα σύνορα της Ελλάδας στον Έβρο δεν είναι ακριβώς “χερσαία”, μα κατά βάση υδάτινα λόγω του ποταμού, αλλά λογίζονται ως “χερσαία” για λόγους διαχωρισμού από τα θαλάσσια).

Απώτερος στόχος όλων των εισερχομένων είναι ένα καλύτερο αύριο και είναι σκόπιμο να καταστεί σαφές ότι δεν χρήζουν όλοι Διεθνούς Προστασίας (δηλαδή δεν είναι πρόσφυγες), καθώς ανάμεσα τους υπάρχουν και πολλοί οικονομικοί μετανάστες που εμπίπτουν σε άλλη κατηγορία και τρόπο διαχείρισης από τις αστυνομικές αρχές. Όλοι όμως είναι άνθρωποι και τουλάχιστον για το εν Ελλάδι Δικαιικό Σύστημα, η προστασία της Ζωής είναι το ύψιστο αγαθό.

Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα που έχει στη διάθεσή του το “R” όμως αποδεικνύουν ότι αυτό δεν συμβαίνει πάντα καθώς υπάρχουν δεκάδες άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων, ηλικιών και φύλων που δεν καταφέρνουν να διασχίσουν το ποτάμι και να φτάσουν σε ένα αστυνομικό τμήμα και καταλήγουν κάπως έτσι:

Τα αίτια θανάτου των αποθανόντων προσφύγων και μεταναστών είναι διάφορα: Εξάντληση από το ταξίδι, πνιγμός από ανατροπή βάρκας, μη αντοχή στις κακουχίες (ειδικότερα το χειμώνα). Η απώλεια της ζωής όμως, δεδομένη.

>>> Το φαινόμενο της “προβολικής ταύτισης”

“Χειμώνας 2018. Βραδινή περιπολία συνοριακών φυλάκων στον Έβρο. Τσουχτερό κρύο απόψε και οι νιφάδες απλώθηκαν σαν άσπρο σεντόνι παντού.
-Αχαμνό καιρό έχει απόψε αδερφέ μου, λέει ο συνάδελφος
Χαμογελώ και ρουφάω μια γουλιά από το ζεστό μου τσάι.
-Αδερφέ ησυχία να έχουμε εύχομαι απόψε, του απαντώ
Ξεκινάμε το δρομολόγιο και ο καιρός όλο και χειροτερεύει. Σταματάμε, ελέγχουμε μερικά περάσματα, όλα καθαρά. ‘Δόξα τω Θεώ’ σκέφτομαι. Φτάνουμε στο τέλος της περιπολίας μας. Τελευταίο πέρασμα. Κατεβαίνουμε από το περιπολικό. Γλιστράει το χιόνι αφού πλέον γίνεται πάγος από το δριμύ ψύχος.
-Άκουσες κάτι;
-Άκουσα φωνή, λέω στον συνάδελφο
Το κρύο παγώνει το αίμα αλλά αυτή η φωνή παγώνει τα πάντα. Τρέχουμε κοντά στο ποτάμι. Πλέον η φωνή έχει γίνει κλάμα, έχει γίνει λυγμός… Το θέαμα μας αφήνει άφωνους. Μια γυναίκα πάνω σε έναν άντρα σε κατάσταση εκτός ελέγχου. Ένα μωρό παιδί δίπλα κλαίει και αυτό. Αρπάζω το παιδί και το πάω στην ζέστη του περιπολικού. Ο συνάδελφος καλεί ενισχύσεις και πρώτες βοήθειες. Προσπαθώ να ηρεμήσω την γυναίκα… Οι υπόλοιποι του γκρουπ κοιτούν αμίλητοι. Αμίλητος και ο νεκρός άντρας. Ο νεκρός με κοιτάει… Αυτή τη ματιά, την κουβαλάω χρόνια… Μια ματιά απορίας…
Τον σηκώσαμε. Μου φάνηκε ασήκωτος… Κάναμε τον σταυρό μας… Τέλος Υπηρεσίας. Γύρισα σπίτι καταβεβλημένος ψυχολογικά…
Πάω στο δωμάτιο των παιδιών μου… ‘Είναι καλά, είναι ζεστά’. ‘Γιατί;’ λέω. Αυτή είναι η δουλειά μου αλλά είμαι Άνθρωπος και σήμερα λύγισα…”, αφηγείται στο “R” συνοριοφύλακας που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, όμως έχει έρθει αντιμέτωπος πολλές φορές με “πτώματα” στις παρέβριες περιοχές και προφανώς θα έρθει αντιμέτωπος και με πολλά ακόμη.

Μπορεί η πρώτη ανάγνωση της μικρής ιστορίας να προκαλεί το θυμικό του αναγνώστη, άνθρωποι που γνωρίζουν όμως, υποστηρίζουν ότι η συχνή επαφή με τέτοιου είδους καταστάσεις μπορεί να έχει αρνητική επίδραση τόσο στο πρωτεύον υποκείμενο που είναι ο αστυνομικός/συνοριοφύλακας, όσο όμως και στο δευτερεύον που είναι ο (νεκρός) πρόσφυγας/μετανάστης. Το φαινόμενο ονομάζεται “προβολική ταύτιση” στην επιστήμη της Ψυχολογίας και “όταν ενεργοποιηθεί τότε ο άνθρωπος ο οποίος έχει «επωμιστεί» το υλικό θεωρείται κάτοχος αυτών των χαρακτηριστικών/συναισθημάτων. Το παράδοξο όμως αυτής της διαδικασίας είναι ότι ο «ξενιστής» δέχεται το προβαλλόμενο υλικό, καθώς του ασκείται μακροχρόνια πίεση προκειμένου να το δεχτεί αλλά και επειδή το υλικό αυτό του είναι τελικά οικείο και ταιριάζει με το τραυματικό του παρελθόν”. 

Με άλλα λόγια, οι διαχειριστές ενός τόσο σημαντικού ζητήματος, όπως είναι το προσφυγικό-μεταναστευτικό, είναι πιθανό να αποκτήσουν προβληματικό ψυχολογικό υπόβαθρο, το οποίο φυσικά θα έχει άμεσες συνέπειες στην άσκηση των καθηκόντων τους, στα οποία προέχει πάντα η υπεράσπιση της Ζωής.

>>> Τι γίνονται οι πρόσφυγες / μετανάστες όταν πεθαίνουν;

Μόνο για το 2018 αγνοούνται ή/και έχουν πεθάνει στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου 1.852 άνθρωποι. Όσοι από αυτούς είναι νεκροί στην πλειοψηφία τους έχουν γίνει “τροφή” για τα ψάρια της Μεσογείου και του Έβρου ή λεία των αγριμιών του Έβρου. Ανάμεσα σε αυτούς όμως υπάρχουν κι εκείνοι που έχουν καλύτερη τύχη από τους υπόλοιπους έστω και ως νεκροί. Είναι εκείνοι που οι σοροί τους φτάνουν στο εργαστήριο του ιατροδικαστή Θράκης Παύλου Παυλίδη στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης.

Οι αγνώστων στοιχείων σοροί που παραλαμβάνει ο κος Παυλίδης (σ.σ. ‘αγνώστων στοιχείων’ χαρακτηρίζονται οι σοροί που δεν φέρουν πάνω τους ταυτοποιητικά έγγραφα και δεν έχουν αναγνωριστεί από συγγενείς) υποβάλλονται σε νεκροτομή για να διαπιστωθούν τα αίτια θανάτου, αλλά παράλληλα συλλέγεται γενετικό υλικό και τυχόν αναγνωριστικά αντικείμενα (κοσμήματα, ρολόγια κα) που εναποτίθενται σε μία άτυπη ‘τράπεζα’ για πιθανή μελλοντική αναγνώριση.

Ο κος Παυλίδης έχει διαχειριστεί έως τώρα περίπου 400 υποθέσεις με σορούς παράτυπων μεταναστών και εδώ και μερικούς μήνες μπορεί πλέον να διατηρεί και τις ίδιες τις σορούς για εύλογο χρονικό διάστημα πριν αποσταλούν για ταφή σε ένα από τα μουσουλμανικά νεκροταφεία που τις δέχονται στον Έβρο ή τη Ροδόπη.

Οι σοροί αυτές (των “αγνώστων στοιχείων”), φυλάσσονται για μερικούς μήνες στο ειδικό κοντέινερ βαθιάς κατάψυξης που υπάρχει εδώ και μερικούς μήνες έξω από το νεκροτομείο του Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης και έφτασε σε αυτό μετά από δωρεά του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, διότι κανένας εν Ελλάδι φορέας δεν μπορούσε να διαθέσει το ποσό των 9.000 € στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία για την προμήθεια του, παρά τη μεγίστη χρησιμότητα του (και όχι  μόνο για το προσφυγικό ζήτημα).

Αντί επιλόγου όσοι επιθυμείτε μπορείτε να δείτε τις εικόνες των νεκρών χωρίς καμία επεξεργασία στην παρακάτω συλλογή: