Εμφανίστηκε στα παραδοσιακά μουσικά δρώμενα του Έβρου περίπου πριν από δύο χρόνια – όταν δηλαδή μετατέθηκε από τον Ελληνικό Στρατό στην Ορεστιάδα. Το DNA του περιλαμβάνει γονίδια από το Βόλο και την Ερυθραία της Αφρικής, όμως η καρδιά του χτυπάει στη Θράκη, τη μουσική της οποίας μελετάει συστηματικά και εκφράζει με τη γκάιντα του. Ο Στέφανος Ζεράι είναι 24 ετών, εδώ και οκτώ χρόνια ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική της Θράκης και αυτή είναι η ιστορία του, έτσι όπως την αφηγήθηκε ο ίδιος στο “R”.
Γεννήθηκα στην Αθήνα, μετά έζησα για τέσσερα χρόνια στην Ερυθραία της Αφρικής από όπου κατάγεται ο πατέρας μου και όταν ήμουν επτά ετών επιστρέψαμε μόνιμα στο Βόλο.
Φοίτησα στο Μουσικό Γυμνάσιο και Λύκειο Βόλου όπου αρχικά ασχολήθηκα με τα κρουστά. Όμως η γνωριμία μου με τον Νίκο Μούτσελο, που τον είχα δάσκαλο, ήταν καθοριστική για την ενασχόλησή μου με την γκάιντα.
Ο Μούτσελος μου έδειξε τα βασικά στη γκάιντα, αλλά μετά έφυγε από το σχολείο. Όμως για να μη μου μείνει η γκάιντα στα χέρια, είπα να ασχοληθώ μόνος μου όσο μπορούσα. Ήμουν 15 χρόνων.
Θεωρώ μεγάλη τύχη και σημαντική εμπειρία το ότι σε αυτή την ηλικία βρίσκομαι στον Έβρο. Αυτός που θαυμάζω περισσότερο από τους “παπούδες” γκαϊντατζήδες είναι ο Πασχάλης Κιτσικούδης από την Παταγή. Φοβερός τεχνικά πάνω στην γκάιντα. Το είχα όνειρο να τον “προλάβω”. Μου αρέσει η αρμονία που βγάζει το παίξιμο του, η αντίληψη που έχει πάνω στη μελωδία, το πως τη στολίζει και η πειθαρχία του στο παίξιμο.
Πηγαίνω συχνά και παίζουμε και έχω βγάλει πολλά βίντεο πάνω στα δάχτυλά του. Είμαι σίγουρος ότι έχει επηρεάσει σημαντικά το παίξιμο μου.
Η όψη μου που είναι κάπως “μιγαδική”, αλλά και το επίθετό μου, προδίδουν την καταγωγή μου και αυτό αρκετές φορές προκαλεί “περίεργα” βλέμματα όταν παίζω. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που αποφεύγω να φοράω παραδοσιακή φορεσιά, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν την έχω μελετήσει αρκετά και “δεν την έχω”.
Πάντως, αυτά τα “βλέμματα” δεν είναι ικανά να με σταματήσουν από το να παίζω γκάιντα. Όταν είχα ξεκινήσει στο σχολείο ήμουν ο μοναδικός. Επίσης ήμουν ο μοναδικός που είχα τρέλα για την θρακιώτικη παραδοσιακή μουσική. Τώρα που έχω γνωρίσει ανθρώπους με το ίδιο πάθος με μένα, θα σταματήσω;
Ασχολούμαι με τη Θράκη αποκλειστικά τα τελευταία οκτώ χρόνια. Και νιώθω ότι δεν ξέρω τίποτα. Θα ήθελα, ας πούμε, να ήξερα από ποιο χωριό είναι το κάθε τραγούδι. Νιώθω ότι τη θρακιώτικη μουσική την αντιλαμβάνομαι καλύτερα από τη μουσική οποιασδήποτε άλλης περιοχής. Δε με κουράζει να ακούω θρακιώτικα. Μπορώ να ακούω ένα Ζωναράδικο που μου αρέσει για μια βδομάδα. Συνέχεια. Μόνο αυτό!
Δεν μπορώ να κατηγορήσω αυτόν που ακούει Παντελίδη. Η καρδιά του είναι εκεί όπως η δική μου θέλει γκάιντα. Η διαχρονικότητα της παραδοσιακής μουσικής όμως δε σβήνει εύκολα. Είναι τραγούδια και μελωδίες φιλτραρισμένες από πολλές γενιές
Μου αρέσουν κι άλλες περιοχές, αλλά δεν με ενδιαφέρει να εμβαθύνω στη μουσική τους. Άσε που το θεωρώ και αδύνατο να εμβαθύνεις σε παραπάνω από μια περιοχή. Δε γίνεται να παίζεις γκάιντα και βιολί και να είσαι καλός και στα δύο. Χάνεις δεξιοτεχνία, χάνεις αντίληψη, χάνεις την μπάλα.
Έχω την αίσθηση ότι για κάποια χρόνια οι Εβρίτες είχαν απομακρυνθεί λίγο από την παράδοσή τους. Ευτυχώς όμως, σήμερα πια, επιστρέφουν σε αυτήν και ξανασχολούνται με τον τεράστιο πλούτο τους, που είναι αναγνωρισμένος σε όλη την Ελλάδα.
Δυστυχώς, σήμερα οι γειτονιές που κρατούσαν τα έθιμα και τα τραγούδια αντικαταστάθηκαν από τα χορευτικά. Δεν είναι κακό αυτό, όμως αναγκαστικά οδηγεί τα πράγματα σε μια πιο φολοκλορική κατάσταση. Θεωρώ ότι υπάρχει πολύς κόσμος που ασχολείται με την παραδοσιακή μουσική –και ως κοινό και ως οργανοπαίκτες- αλλά όχι με τον τρόπο που συνέβαινε παλαιότερα.
Καλώς ή κακώς, πλέον παίζουν ρόλο και οι δημόσιες σχέσεις ακόμη και στην παραδοσιακή μουσική…