Σπάνια "προσφυγικά" ντοκουμέντα από την Αδριανούπολη του 1922

Σπάνια “προσφυγικά” ντοκουμέντα από την Αδριανούπολη του 1922

07.01.18

Το ημερολόγιο γράφει 4 Νοεμβρίου 1922 και ο φωτογράφος Frédéric Gadmer βρίσκεται στην Αδριανούπολη και την Τυρολόη (Edirne και Chorlu), ως απεσταλμένος του πλούσιου Γάλλου τραπεζίτη Albert Kahn. .

Ο Kahn στο διάστημα 1909-1931 είχε στείλει φωτογράφους σε όλον τον κόσμο για να απαθανατίσουν τη ζωή στον Πλανήτη και ο καρπός αυτής της ιδιότυπης αποστολής ήταν τελικά ένα αρχείο – θησαυρός, που σήμερα είναι γνωστό ως “Αρχεία του Πλανήτη” (Archives de la Planete) και η βάση των φωτογραφιών του είναι προσβάσιμη σε όλους.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης εντόπισε τις φωτογραφίες που αφορούν την Ανατολική Θράκη (στο σύνολο 175) κι εμείς επιλέξαμε έξι από αυτές και συγκεκριμένα εκείνες στις οποίες αποτυπώνεται η αναμονή των προσφύγων στον σιδηροδρομικό σταθμό προκειμένου να εγκαταλείψουν την ευρύτερη περιοχή της Αδριανούπολης και να περάσουν στην απέναντι πλευρά του ποταμού.

*Οι λεζάντες των φωτογραφιών είναι στη γαλλική γλώσσα, έτσι όπως έχουν προκύψει από την αρχειοθέτηση.

Grecs quittant la ville près d’un amas de mobiliers, aux abords de la gare, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 9 x 12 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 420 S / **Greeks** leaving the city at the foot of a train loaded with furniture

Un groupe de femmes grecques dont l’une tenant un enfant près d’un foyer improvisé, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 9 x 12 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 435 S / **A group of Greek women, one holding a child near an improvised home**

Réfugiés grecs assis aux abords de la gare, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 9 x 12 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 426 S / **Greek refugees sitting on the edge of the train station**

Emigrants dans un wagon de marchandises, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 12 x 9 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 430 S / **Emigrants in a freight car**

Grecs quittant la ville sur le toit d’un train chargé de mobilier, de matelas et d’objets divers, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 9 x 12 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 432 S / **Greeks leaving the city on the roof of a train loaded with furniture, mattresses and other objects**

Grecs quittant la ville, au pied d’un train chargé de mobilier, Andrinople (actuelle Edirne), Turquie, 4 novembre 1922, (Autochrome, 9 x 12 cm),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 428 S / **Greeks leaving the city at the foot of a train loaded with furniture**

Να σημειωθεί ότι οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες έναν μήνα μετά το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας που είχε ξεκινήσει τον Μάιο του 1919 και είχε καταλήξει σε ήττα των Ελλήνων τον Οκτώβριο του 1922.

Με δεδομένο ότι οι φωτογραφίες έχουν ως ημερομηνία την 4η Νοεμβρίου 1922, σημαίνει ότι έχουν τραβηχτεί και πριν την Ανταλλαγή των Πληθυσμών και την οριστική επαναχάραξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, που προέκυψαν από τη Συνθήκη της Λωζάνης που υπογράφηκε το 1923.

Κι αν φτάσατε μέχρι εδώ, δείτε για το τέλος μια φωτογραφία που αποτυπώνει τη θέα που είχαν στον ποταμό Έβρο (Meric) οι πρόσφυγες όταν κατοικούσαν στην απέναντι όχθη του:

Crue du fleuve Meriç , Edirne, Turquie, 7 novembre 1922, (Autochrome, ),
Frédéric Gadmer, Département des Hauts-de-Seine, musée Albert-Kahn, Archives de la Planète, A 36 497

Όλες τις φωτογραφίες του αρχείου Khan, μπορείτε να τις δείτε εδώ: https://opendata.hauts-de-seine.fr/explore/dataset/archives-de-la-planete/images/?disjunctive.operateur&sort=identifiant_fakir&q=thrace
Την πληροφορία για το “άνοιγμα” του αρχείου μοιράστηκε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook o υπεύθυνος του ΕΜΘ Γιάννης Κουκμάς και από τα σχόλια της συγκεκριμένης ανάρτησης, προκύπτει ότι το Μουσείο εξετάζει την αξιοποίηση των φωτογραφιών με κάποιο τρόπο. Ας ευχηθούμε καλή επιτυχία σε όποια ιδέα και αν επεξεργάζονται.