Επισκεφθήκαμε ένα από τα πολύ σημαντικά, αναξιοποίητα όμως μνημεία της περιοχής μας και συγκεκριμένα τον βραχώδη ναό των Αγίων Θεοδώρων (χρονολογείται το 1.000 περίπου μ.Χ.), ο οποίος βρίσκεται μέσα σε μία μαγευτική τοποθεσία μετά τα Βυζαντινά κάστρα του Άβαντα και του Πόταμου. Μερικά μόλις χιλιόμετρα από την Αλεξανδρούπολη, σχεδόν δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή προς Θεσσαλονίκη και πριν από τα ορυχεία της Κίρκης, συναντάς το σπήλαιο, μέσα στο οποίο διαμορφώνεται ένα παλαιό ασκητήριο με εξαιρετικές βυζαντινές τοιχογραφίες του 11ου και 13ου αιώνα, θυμίζοντας κατά κάποιο τρόπο τις σπηλαιώδεις εκκλησίες της Καππαδοκίας.
Βρίσκεται πλησίον του ποταμού «Ειρήνης ρέμα» και πάνω στον δρόμο που ακολουθούσαν οι πεζοί ταξιδιώτες κατά τη βυζαντινή και τη οθωμανική περίοδο κατευθυνόμενοι από το Δέλτα του Έβρου προς την Γρατιανούπολη και τα Κουμουτζηνά (Κομοτηνή). Από την είσοδο του σπηλαίου ένας διάδρομος οδηγεί σε μία αίθουσα, όπου ένα κτιστό τέμπλο διαμορφώνει το Βήμα. Η ιστόρηση καλύπτει μέρος από τις επιφάνειες του διαδρόμου, της αίθουσας, ολόκληρο το τέμπλο και τις πλευρές του ιερού. Διακρίνονται δύο στρώματα τοιχογραφιών, ενώ πολύ πιθανό να υπήρχε και ένα τρίτο στρώμα. Εντυπωσιακή είναι και η τοιχογραφία του ασπασμού, όπου δύο γυναικείες μορφές της Παναγίας και της Ελισάβετ, τυλιγμένες σε σκουρόχρωμα φορέματα, κινούνται η μία προς την άλλη. Διακρίνονται ακόμη τοιχογραφίες των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, του Ιωάννη του Θεολόγου και του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Σύμφωνα με την Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως, η θεματική κυριαρχία των απεικονίσεων της Θεοτόκου, ενισχύει την άποψη ότι αρχικά ο σπηλαιώδης ναός ήταν αφιερωμένος στην Παναγία.
Ως πρώτη παρατήρηση, οφείλουμε να σημειώσουμε την δυσκολία στην οδική προσέγγιση του χώρου, συνεπώς είναι απαραίτητος πλέον ένας νέος σύγχρονος δρόμος (είναι μικρή η χιλιομετρική απόσταση από τον δρόμο του Άβαντα) που να επιτρέπει την άνετη διακίνηση των επισκεπτών, μια και το σπήλαιο των Αγίων Θεοδώρων μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα σημαντικό πόλο έλξης, για τον θρησκευτικό μας τουρισμό και όχι μόνο. Εξίσου σημαντικό για εναλλακτική μελλοντική πρόσβαση, το γεγονός πως οι γραμμές του τρένου περνούν ακριβώς από μπροστά. Θυμίζουμε πως παλαιότερες εποχές στη περιοχή αυτή πραγματοποιούντο οι ημερήσιες εκδρομές των σχολείων της Αλεξανδρούπολης, όπου το τρένο σταματούσε ακριβώς κάτω από το σπήλαιο. Αυτό όμως που χρήζει άμεσης προσοχής, είναι η προστασία- φύλαξη του ναού, καθώς και η μέριμνα που πρέπει να ληφθεί για την συντήρηση των σπάνιων Βυζαντινών αγιογραφιών από εξειδικευμένους τεχνίτες.
Για όλους αυτούς τους λόγους, με τα περισσότερα ιστορικά μνημεία της περιοχής μας σε εγκατάλειψη, τόσο η παρούσα δημοτική αρχή στον Δήμο της Αλεξανδρούπολης όσο και η Περιφερειακή ενότητα του Έβρου, μαζί και με τους βουλευτές του νομού, οφείλουν να κινητοποιηθούν άμεσα, για ένα στοχευμένο πρόγραμμα που θα έχει ως σκοπό την διαφύλαξη αλλά και την σταδιακή αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής και θρησκευτικής μας κληρονομιάς.
Παύλος Α. Μιχαηλίδης
Επικεφαλής της δημοτικής παράταξης